- مراقبه(meditation) چیست و چرا مراقبه می کنیم؟

از بودا پرسيدند : تو و شاگردانت چه مي كنيد؟ او پاسخ داد : “ مي نشينيم، راه مي رويم و غذا مي خوريم ” . پرسشگر گفت : اما همه كس اين كارها را مي كند. بودا پاسخ گفت : “ اما وقتي كه ما مي نشينيم ، مي دانيم كه نشسته ايم و وقتي راه مي رويم مي دانيم كه راه مي رويم"

این یعنی متعلق و اسیر زمان گذشته و آينده نبودن . ما با مراقبه و تمركز در زمان حال زندگي مي كنيم ..اما چرا باید در زمان حال زندگی کرد.

قبل از اینکه فهمید چرا باید در زمان حال زندگی کرد و قبل از اینکه فهمید چرا در حالت طبیعی قادر به زندگی در زمان حال نیستیم بهتر است بدانیم چرا دچار اندوه و اضطراب می شویم . اندوه و غصه1- با گذشته و آینده و2- با در نظر گرفتن ارزیابی امور و ارزش ها در ذهن معنا پیدا می کنند.با مقایسه وضعیت ها در آینده و گذشته است که دچار حالت غم و غصه می شویم.آیا کسی که یاد گرفته این ذهن از هم گسیخته راـــ که گویی کار آن مقایسه دائم وضعیت ها و شرایط و مفاهیم و امور با هم است ـــ در کنترل درآورد آیا به تجربه اندوه دچار خواهد شد؟ افسردگی و اضطراب ضربه ی کاری ذهن تربیت نشده از شدت مقایسه و ارزیابی همه چیز با هم به وجود انسان است.راز آموزه بودا وقتی می گوید آموزه من غذا خوردن وقت غذا خوردن است همینجاست .بودا می گوید وقتی یک انسان معمولی غذا می خورد مشغول هر کاری است جز خوردن غذا بدین معنی که ذهن این شخص حین خوردن غذا بیشتر در حال مقایسه و ارزیابی افکار و وضعیت ها و احوال خویش است تا لذت بردن از غذا و سرایت این وضعیت به تمام لایه ها و زوایای زندگی او مانع از این می شود که او از زندگی که چیزی جز همین آنات و لحظات نیست لذت برد .

1- "کمترین" میزان مراقبه آنطور که استادان می گویند دو تایم پانزده دقیقه ای در روز است شما می توانید زمان آن را بالا ببرید دو نیم ساعت یا سه تا یک ربع ، دوتا یک ساعت و...
2- مردم می دانند که جسمشان با ورزش ورزیده می شود اما معمولا از درک اینکه روان آدمی باچه چیز ورزیده می شود و یا اصلا آیا ذهن و  روانشان به تقویت نیاز دارد عاجزند یا اصلا درکی از اینکه روان آدمی نیز می تواند مثل جسم او ورزیده شود بی خبرند .مراقبه همراه با مطالعه پیگیر و روشمند ورزش روح و روان انسان است  برای همین است  کسانی که مراقبه می کنند از لحاظ عصبی و روحی بسیار قوی تر ، ورزیده تر و سالم تر از افرادی هستند که مراقبه نمی کنند. فقط مراقبه کنید . خاموش ، بی حرکت ، بدون مقایسه ، بدون آخربینی یا آخور بینی ، بدون توجه ، بدون  هر آنچه که برایتان مهم است و توجه به آن باعث رنج شما می شود و حساسیت شما را بر می انگیزد .
3-بهترین حالت مراقبه همان لوتوس یا به اصطلاح  "بودایی نشستن" است : چهار زانو نشستن و کمر را کاملا صاف کردن . فقط در این حالت است که بدن شما در بهترین شرایط بدنی برای مراقبه است مگر اینکه شما در پا یا کمر دچار عارضه باشید اما حتی در این حالت هم بهتر است  ستون مهره های خود مخصوصا کتف های خود را به جایی تکیه ندهید زیرا این شرط ورود به خواب آلودگی و رخوت است. در برمه و کامبوج روش خوبی برای نشستن سالخوردگان و بیماران دارند بدین ترتیب که فقط اولین و دومین مهره خود را از پایین به جایی تکیه می دهند بدین ترتیب کفل و بالای باسن به متکا یا مانعی برخورد کرده باعث حفظ تعادل مراقبه گر می شود.

4-هنر زندگی شادمان بودن در دنیای ست که درک می کنیم  رنج آن از لذتش بیشتر است و عمیقا آگاه بودن در دنیایی که می دانیم جهلش از معرفتش بیشتر است این هنر با مراقبه و مطالعه متون باطنی و انجام سلوک امکان پذیر است .

5- اگر در یک نشست قادر به انجام مراقبه نشدید
یا زمان آن را یک ربع یا نیم یا یک ساعت به تعویق بیندازید.یا اگر هر روز در همان زمان موفق به این کار می شدید طاق باز بیفتید و بیش از 10 بار نفس عمیق بکشید یا به مدت 5 یا ده دقیقه به اندازه دو آهنگ برقصید یا نرمش تند انجام دهید مثل روش آشرام اشو  یا چند دقیق مطالعه کنید .

6- ریلکسیشن اورژانسی :ناگهان یاد عشق ویران شده ی خود می افتید که به خاطرش همه چیزتان را فدا کردید تا به هم برسید اما خوب همه چیز دست به دست هم دادند تا خوشبختانه  این اتفاق نیفتد!یا به یاد مرگ عزیزی می افتید یا به یاد فرزندی که همسر سابقتان از شما گرفت حال قبل از اینکه دچار اندوه شوید در این حال مثل یک مرده طاق باز بیفتید چشمانتان را ببندید و جمله "من آرامش کاملم"یا  هر جمله ی امتحان شده دیگر را حدود 1الی 3قیقه در داخل چشم سوم در حالی که نجوا می کنید یعنی صدای خود را می شنوید با باور و قاطعیت در ذهن تکرار کنید .می توانید ایستاده یا لوتوس هم این کار را بکنید. باور و قاطعیت یعنی اینکه بپذیرید ناراحتی شما با چیزی از جنس خودش از بین می رود نه داروهای اعصاب و یاگیرآوردن سنگ صبوری برای فرافکنی اندوه خود برای او . باور و قاطعیت به شکل لبخند در چهره شما متجلی می شود . اگر این کار را با باور و اقتدار انجام دهید اندوه رنگ می بازد تا بفهمید دگرگونی حالات ذهنی بدون شرط خارجی دست شماست .اما این را هم بدانید ارزش چنین کاری مقطعی که مانند یک مسکن عمل می کند در مقایسه با کار ریشه ای و عمیق  مراقبه در خور توجه نیست.
7-دوستی پرسیده وقتی مراقبه می کنم بعضی اوقات تصاویر عجیبی می بینم و یا بعد از مراقبه وقتی دراز می کشم صداهای عجیبی می شنوم موضوع چیست ؟
وقتی شما مراقبه "ذاذن " یا " آناپانا " می کنید به عمیق ترین لایه های ذهن یا همان ضمیر باطن یا ناخوداگاه وارد شده الگوهای مخرب و ناشایست یا به قول بودایی ها سانکاراهای ذهن به بالا می آیند و از بین می روند چیزی مثل لایروبی کردن ژرفنای یک رود عمیق یا سوزاندن هیزم که با صدا و نور توام است این تصاویر و صداها همان عکس العمل های نهادینه شده ی ذهن هستند که حساسیت های شما را بالا برده مقاومت های شما را فرو می کاهند و شما را دچار رنج می کنند . به آنها اهمیت ندهید تنها نظاره و دیگر هیچ.

اما میان تمام کتابهایی که به فارسی درباره مراقبه منتشر شده کتاب هنر زندگی نوشته ویلیام هارت بی همتاست .بی همتاست چون به دقت مکانیزم و عملکرد مراقبه را در ذهن توضیح می دهد و تفسیر می کند در این کتاب ویلیام هارت مراقبه شخص بودا را برای شما آنالیز می کند این کتاب بی همتاست چون برای شما علت فیزیولوژیکی پیدایش رنج را شرح می دهد، چرا رنج می بریم و چرا برای لذت بردن رنج می کشیم و دقیقا چرا و چگونه به امور مختلف معتاد می شویم؟ در این کتاب به خوبی درمی یابید که بودا چگونه به نیروانا رسیده درک می کنید چرا با یوگا نمی توان به رهایی کامل یا نیروانا رسید و چرا بودا برای رسیدن به نیروانا روش های مراقبه یوگا و بقیه روش های موجود در هند باستان را کنار گذاشت و باقی قضایا. این کتاب شرح و تفسیر مراقبه بوداست که به ویپاسانا معروف است كه در اصل قسمتي از مراقبه هاي ذاذن در طريقت ذن است و گفته می شوداکنون پر طرفدار ترین مراقبه در اروپا و آمریکا است.خوشبختانه دوره های ده روزه ویپاسانا در مرکز مراقبه زیر نظر استادی که مستقیما زیر نظر گویانکا بزگترین استاد ویپاسانا ست دایر است و شما می توانید در صورت تمایل و اطلاع از چگونگی آن به ایمیل وبلاگ مکاتبه کنید.
این کتاب را هم به صورت الکترونیکی و هم از روبروی دانشگاه یا مشخصا از کتابفروشی بیدگل روبروی درب دانشگاه خریداری کنید.توصیه من به دوستان برای گمراه نشدن در فهم مراقبه و درک اساسی و عمیق مراقبه خواندن یکباره و چندباره این کتاب است.
اینجانب به عنوان یک دانش آموخته فلسفه و به عنوان کسی که سالها در جستجوی متون فنی و تخصصی و دقیق مراقبه بوده توجه شما را به این کتاب بسیار با ارزش جلب می کنم که مرا یاد متون عمیق و سترگ آلن واتس و هریگل و سوزوکی در شرح متون رمزی شرق دور می اندازد .اگر دنبال توجیهی بسیار فنی و علمی برای مراقبه بوده اید این کتاب اکنون به فارسی ترجمه شده است.

1- در داستان چهل دزد بغداد رییس دزدان با سه بار گفتن رمز سسمی باز شو دروازه غار جواهرات را باز می کرد اما دروازه غار جواهرات وجود ما با سه بار گفتن باز نمی شود باید نظم و پشتکار داشت .نظم و پشتکار . نظم و پشت کار!تا دروازه ی غار به مرور و به آرامی گشوده شود.تسلط بر ذهن  بوسيله خويشتن نگری‌  آسان نيست‌، مراقبه  برای کسی که مراقبه را جدی بگیرد جوابگوست .آیا در این دنیا کاری هست که آن را جدی نگیرید و در عین حال از آن جواب بگیرید ؟
2- شاید بدترین نفرین این باشد که به کسی بگویید:" امیدوارم هر کاری دلت خواست انجام دهی ! یکی از کارهایی که دل و غریزه بر آن تاکید می کند اما عقل از قبول آن ابا دارد تنبلی است که بزرگترین دشمن  پیشرفت و پویایی ست .انسان تنبل قادر به مراقبه نیست زیرا تنبلی ضد هوشیاری و تمرکز است.اما فقط با مراقبه تنبلی و کسالت از بین نمی رود برای همین شما باید ورزش هم بکنید .پیشنهاد می کنم به همان اندازه که غذا می خورید تحرک داشته باشید اگر پانزده دقیقه پشت میز غذا هستید چند ساعت بعد، پانزده دقیقه ورزش کنید. اما چگونه ورزش کنیم ؟ هر کاری که می کنید باید یک شرط را مد نظر داشته باشید ،باید  به نفس نفس زدن بیفتید و عرق کنید  .
3- روزی دوبار مراقبه کنید هر بار یک ربع .اگر در معبد نیستید باید گفت زمان مناسب مراقبه به شکل زندگی و کار شما بستگی دارد .دو موقع از شبانه روز هست که شما در آن دو وقت ، حس بهتری برای مراقبه دارید .
4- یکبار به یک فروشگاه موسیقی رفتم و در کمال حیرت ویترین داخلی فروشگاه پر بود از سی دی هایی مربوط به موسیقی مراقبه!!آیا مراقبه موسیقی دارد!؟ وقتی مراقبه می کنید باید عالم خارج را رها کنید و به عالم درون رجوع کنید .پس در این صورت این موسیقی مراقبه دیگر چیست ؟ چیزهایی برای شرطی کردن دوباره ی خود . از دست تو ای ذهن چسبنده ! یک مراقبه گر جدی  با علم به خصوصیات ذهن از شرطی شدن به هر عنوان می پرهیزد.  " آگاهید که همه در حال تغییر و تحول است. پس به هیچ نمی چسبید. می دانید بدون آنکه بدانید چگونه"
5- مراقبه ترجمه ی  MEDITATION است  می توان آن را به درون پویی ، درون نگری و  خود پژوهی هم ترجمه کرد .
6- آیا مبتدی می تواند در حین روز هایی که مراقبه ی تنفس انجام می دهد مراقبه ی دیگری انجام دهد؟ هرگز .اصلا چرا باید این کار را بکنید ؟ مگر شما توانستید حتی یک دقیقه به طور دائم فقط بر تنفس خود تمرکز کنید و اصلا حواستان به جایی پرت نشود؟ مراقب فریب های ذهن باشید و اشتباهی که بسیاری از اشخاص می کنند را مرتکب نشوید.دیگران چه اشتباهی مرتکب می شوند ؟ پرداختن گاه به گاه به  روش های مختلف مراقبه و شوق به تجربه روش های جدید بدون اخذ نتیجه مناسب و بدون ایجاد اقتدار و تسلط  .نتیجه ؟ بدبختی ! تشویش ، سردرگمی ، سرخوردگی ، نارضایتی، گمراهی و تبدیل شدن به حوضی به عمق یک سانتیمتر . از زیر کار در نروید با خودتان رو راست باشید و مردانه و منظم مراقبه کنید :نگرش دم و باز دم و دیگر هیچ.این برنامه ی امروز شماست .
7-  این نوشته که به عنوان حقیقت به شما عرضه شده درست نیست .اینجا گفته شده : "  اینکه فرد کدام روش را برگزیند و از کدام نوع مراقبه کار خود را شروع کند، هیچ قانون قطعی وجود ندارد. هر روشی که خود فرد شخصا احساس راحتی و اطمینان با آن می‌کند، همان بهترین نقطه شروع است. بعد از مدتی که بطور جدی در آن راه کار شد، می‌توان روشهای دیگر را نیز امتحان کرد. پس مهم نیست کدام روش را برمی‌گزینند، همه آنها در نهایت به یک جا می‌رسند. یکی از استادان عرفان می‌نویسد: " خداوند یکی را با فریاد برمی‌گزیند، دیگری را با آواز و سومی را با زمزمه".
خطایی بزرگ در این نوشته است . نقیض سخن بالا و تصحیح شده ی آن این جمله است:
"فرد زیر نظر معلم و استاد روشی را تجربه می کند. قوانینی قطعی در مراقبه وجود دارد . هر روشی که خود فرد شخصا احساس راحتی و اطمینان با آن می‌کند، بهترین نقطه شروع نیست. پس چیزی مهم تر از این نیست  که کدام روش را برمی‌گزینید، همه روش های مراقبه در نهایت به هزار جا ختم می شوند! . جملاتی مثل: « خداوند یکی را با فریاد برمی‌گزیند، دیگری را با آواز و سومی را با زمزمه. » هیچ ربطی به تجربه ی مراقبه ندارد و کاملا گمراه کننده است .مراقبه راه تسلط بر ذهن و زندگی توسط خود شماست و ربطی به خدا و پیغمبر ندارد برای همین هم هست که به قول معروف عملی فرادینی است.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: